Jak wygląda afta

Bolesne owrzodzenia i nadżerki, bo właśnie tym są afty, są dość powszechną dolegliwością, z jaką spotykają się pacjenci. Sama afta może towarzyszyć niektórym stanom – często o aftach mówi się, gdy u pacjenta wyżynają się zęby mądrości, czasem pojawiają się jako efekt niewłaściwej dbałości o higienę jamy ustnej. Jak zatem można leczyć afty i co należy robić, aby uniknąć ich bolesnej obecności?

Jak wygląda afta

Afta formalnie jet ubytkiem błony śluzowej, który pacjent odbiera jako bolesną nadżerkę czy wręcz owrzodzenie. Najczęściej afty pojawiają się na podniebieniu miękkim, policzkach, języku czy wargach, przy czym mogą one występować pojedynczo, choć w wielu przypadkach grupują się w większe skupiska.

Nie każda nadżerka to afta. Aftę można rozpoznać po białym nalocie na wierzchu oraz po mocno zaczerwienionym brzegu zmiany chorobowej, który dodatkowo boli. Afty mogą mieć zróżnicowaną wielkość, jednak najczęściej ich średnica nie przekracza 3 mm. Zdarza się, że afty bywają mylone z pleśniawkami ze względu na biały nalot. Pleśniawki są mniej bolesne niż afty i można je spotkać jedynie u dzieci.

Objawy pojawienia się aft

Niewielkie okrągłe owrzodzenia w błonie śluzowej zwykle w ciągu 1-2 dni pokrywają się białym nalotem. Pojawieniu się małych aft może towarzyszyć ból i powiększenie węzłów chłonnych. Takie afty goją się w ciągu około tygodnia. Duże afty leczy się dłużej, nawet do 4 tygodni, natomiast sama afta może spowodować, że pojawi się blizna na śluzówce.

Co wywołuje afty

Z aftami małymi o charakterze nawracającym często walczą osoby dorosłe. Do ich powstania przyczynia się niewłaściwa higiena jamy ustnej, w tym m.in. jedzenie brudnymi sztućcami, czy gryzienie długopisu. Czasem za ich powstanie odpowiada nieodpowiednio dopasowana proteza, podrażnienia do jakich doszło w czasie zabiegów stomatologicznych czy wspomniane już wyżynanie się ósemek. Do powstawania małych aft mogą się także przyczyniać alergie pokarmowe.

W wielu przypadkach, zwłaszcza gdy afty są nawracającymi owrzodzeniami, mówi się o dziedzicznej skłonności do ich powstawania. Duże afty wywołuje niewłaściwa higiena jamy ustnej, jedzenie niektórych produktów, w tym zawierających konserwanty, ale również niedobór niektórych witamin i składników mineralnych (żelazo, kwas foliowy, witamina B12). Afty mogą również wywoływać niektóre choroby autoimmunologiczne, np. HIV, oraz zaburzenia hormonalne. U niektórych pacjentów pojawiają się afty opryszczkopodobne, które można rozpoznać głównie po ich liczbie: w krótkim czasie może się pojawić nawet kilkaset drobniutkich aft o charakterze nawracającym.

Jak wyleczyć aftę

Większość aft goi się samoczynnie po maksymalnie czterech tygodniach. W tym czasie należy rygorystycznie przestrzegać higieny jamy ustnej oraz unikać podrażnienia afty, które może wywołać jedzenie zbyt gorących czy zbyt twardych pokarmów. Do lekarza warto się zgłosić przy aftach nawracających, które pojawiają się co najmniej raz w roku.

Leczenie aft jest zwykle leczeniem objawowym, w którym stosuje się maści przeciwzapalne i o działaniu antyseptycznym. Produkt musi mieć odpowiednią konsystencję ze względu na wilgoć w jamie ustnej. Jeśli afty pojawiły się w miejscach trudno dostępnych, wówczas preparat powinien być lekiem w sprayu. Do dość licznych zmian dochodzi u pacjentów noszących aparty ortodontyczne. Ze względu na ich umiejscowienie, w takich przypadkach warto wybrać lek w postaci płynu do płukania jamy ustnej. Taki płyn powinien zawierać kwas hialuronowy lub poliwinylopirolidon (PVP).